Donderdag de 12e (en vrijdag de 13e)

Af en toe besef je je hoe veel geluk je eigenlijk tot nog toe hebt gehad. Ik heb een aantal nare/beangstigende situaties in m'n leven meegemaakt (zo zit ik opeens in Kaap Verdie ergens afgelegen met twee onbekende mannen die me willen overtuigen geld te vermenigvuldigen met een of ander inkt.. geheel legaal natuurlijk, of zo zit je in Kampala op een boda boda bij iemand die toch niet helemaal nuchter blijkt en al helemaal geen goede chauffeur is) maar eigenlijk valt het alles mee.

Gistermiddag twee nare dingen meegemaakt. Die op zich niet heel groot zijn maar die mij wel weer doen beseffen hoe kwetsbaar ik eigenlijk ben als Muzungu (al ben ik nog zo groot) in een land waar ik de taal niet spreek en de cultuur nog steeds goed ken. Twee dingen die me een beklemmend en kwetsbaar gevoel gaven. Dit wil ik delen.. en om mensen te laten inzien hoe mijn dag er uit ziet geef ik in deze blog twee voorbeelden.. vandaag en gisteren.

's Ochtends kwam ik m'n bed niet uit. Uiteindelijk mijzelf om kwart over zeven het bed uitgetrapt en rustig afscheid genomen van zuster Bernadette een van de vele bezoekers die we op bezoek krijgen. Is het niet JRS dan is het wel een donor. Zuster Bernadette is een Ierse non die op het hoofdkantoor verantwoordelijk is voor human resources. Een geweldige vrouw, luistert goed (wat een verademing) en geeft wijze raad. Zij was hier voor twee dagen en ik heb veel aan haar gehad.. want ik hoor nu eenmaal verantwoordelijk te zijn voor P&O in Rwanda ook al heb ik de helft van de tijd geen idee wat ik doe. Me lichtelijk geirriteerd omdat ik op m'n huisgenoten moest wachten om naar het kamp gaan.. maar ja ik wilde rustig met Bernadette ontbijten dus had zelf besloten niet tegelijk met de auto te gaan die de staf naar het kamp brengt, de auto die meestal op tijd gaat. In het kamp de serie nummers van onze server en computers voor het centre de promotion opgezocht aangezien we dat nodig hebben voor de audit die er aan komt. Vervolgens gaan kijken bij de jongens van het Centre de Promotion om te zien hoe de nieuwe docent het doet... Hij had uit een boek een tekst gekopieerd op het bord. Het was een soort kort toneelstukje. Heel interactief liet hij omstebeurt mensen deze tekst voorlezen... Na 3 mensen te hebben gehoord die het lazen heb ik toch maar even ingegrepen. Goed nu iedereen deze tekst goed heeft gehoord gaan we het nu dan daadwerkelijk uitspelen. Wie wil Siko spelen? En wie wil de docent spelen? En wie Mugabo? En wie Mutesi? Goed de docent heeft een grote tas volgens de tekst, hier neem mijn tekst. En niet alleen tekst opzeggen, acteren moeten jullie! Grote lol. Mensen die elkaar helpen en verbeteren, geweldig! Leren is wel leuk, zolang de docent het leuk maakt. Maar ja de docent heeft zo ook nooit les gehad.. laat staan dat hij ervaring heeft om lager opgeleidden les te geven. Wie begint er nou engelse les met grammatica regels? Leer mensen goedemorgen zeggen en als ze verder zijn vraag hoe hun weekend was. COMMUNICATIE. Maar goed daar dus weer een klein beetje aan bij gedragen.

Vervolgens vlug naar kantoor (ongeveer 15 minuten uit het kamp) om de nummers door te mailen. Ondertussen druk bellend met het bedrijf die de computers geleverd heeft om meer info te krijgen. Daar aangekomen met JRS Kibuye gebeld omdat we een personeel audit moeten invullen en degene in Kibuye niet geheel begreep hoe het moest. Toen zelf de personeelsaudit aan het invullen geslagen.

Tussen de middag naar huis gegaan waar Eugenie heerlijk voor mij had gekookt! Mjam. Don is op het moment aan vasten ivm een katholieke gelegenheid waarvan ik de naam nu wel in het engels ken maar niet in het nederlands.. wat erg! En Carme was met zuster Bernadette opweg naar Goma (Congo). Eugenie zet terwijl ik aan het eten ben de koffie op het fornuis zodat die precies klaar is als ik m'n fruitsalade op heb. Ik word verwend!

Wegens de enorme regen (en het feit dat een van de 2 chauffeurs op weg naar Congo was) was de auto naar het kamp 's middags aan de late kant. Ik ging naar het kamp om een docent computers te zoeken. Nadat twee van de drie mensen van wie ik een examen computervaardigheid wilde afnemen niet kwamen opdagen besloot ik het maar niet door te laten gaan en ben me bezig gaan houden met andere dingen. Dingen gaan meestal niet zo als gepland.

Na een poos met de jongens van sport cultuur en ontspanning te hebben overlegd (heel goed dat jullie de rapportages nu gescheiden hebben van de brieven.. maar als ik zeg ordenen bedoel ik ook dat je het op datum legt) kwam ik een huidige student tegen van het Centre de Promotion. Ik raakte in een diep gesprek met een van de sport verantwoordelijken over het feit dat die jongen vroeger een kindsoldaat was. Hij is niet de enige, maar zolang je er geen gezicht aan plakt is het abstract en trek je het je niet te erg aan. Nu dus wel. Het is een van de jongens die heel trouw elke dag komt.. hopelijk heeft hij veel aan de opleiding. De dag eerder was ik een voormalig student tegen gekomen die “troublage de la tete heeft”. Hij is wees en zorgt voor zijn jongere zusjes. Een morgen was hij opeens nergens meer te vinden. Iedereen aan het zoeken geslagen in Byumba en het kamp.. niet te vinden. Zelfs op de radio een communique geplaatst. Uiteindelijk werd hij de volgende middag in de buurt van Ruhengeri gevonden.. te voet was hij daar heen gegaan. Waarschijnlijk op weg naar Congo. Pfff. Gelukkig ging het nu een stuk beter met hem en is hij door verwezen naar het ziekenhuis.

Een van de gekken in het kamp waar ik al eerder over geschreven heb vond het erg belangrijk met mij te komen praten. Ik stond nu eenmaal op de centrale plaats in het kamp waar mensen elkaar tegen komen. Schat van een jongen. Ik vraag hem altijd of hij een fiets van mij kan kopen omdat ik die nodig heb.. waarop we altijd in een discussie verwikkeld raken. De me I’m sick in the head komt altijd meerdere malen voorbij in een gesprek. Hij beschermt mij en de andere muzungu's. Houdt vervelende mensen bij ons weg. Hoewel hij schijnt vroeger heel agressief te zijn geweest en mensen bij hun nek te hebben gegrepen. En een Amerikaanse in haar zwangere buik te hebben getrapt. Gelukkig is hij de laatste tijd kalm en rustig.

Er is een ander die denkt dat hij commandant is. Kinderen vinden hem fascinerend en beangstigend tegelijkertijd. Gisteren was hij enorm dronken. Samen met een vriend was hij een paal aan het stelen. De bewaker probeerde hun nog tegen te houden maar er was geen houden aan. De commandant sproeide alcohol om hem heen en deelde nep trappen uit. Tja wat begin je daar tegen. Veel mensen stonden er bij en keken er naar. Ik ook.

Toen bedacht hij dat hij kwaad op mij was. Hij begon tegen me te schreeuwen en vragen te stellen. Toen het Kinyarwanda niet werkte probeerde hij het in Swahili.. maar dan ben je bij mij nog verder van huis. Tja. Telkens liep hij weg en kwam hij weer terug. Steeds geagiteerder. Ik krijg nog een paar stompen in m'n arm ook. Ik kreeg er een erg beklemmend gevoel van en voelde mij totaal niet op m'n gemak. Voor je het weet slaat de situatie om... en uitaard was de auto niet in het kamp. Met deze staren maar niets doen cultuur weet je nooit wat je gebeurt. Gelukkig viel het alles mee, hij kreeg aandacht voor iets anders en ik zorgde ervoor dat Aime met mij mee liep naar de kleuterschool. Aime die de hele tijd naast me stond had niet eens door gehad dat hij me had gestompt. Helemaal nu ik het zo opschrijf lijkt het helemaal niet erg. Inmiddels de commandant alweer gezien en hij heeft me heel hartelijk gedag gezegd en is het hele gebeuren alweer vergeten. Op het moment zelf greep het me erg aan vooral omdat ik wist dat ik zo weinig er tegen kan doen. Ik denk altijd wel, ik ben aardig en respectvol tegen iedereen, mij zullen ze wel beschermen.. maar dat is meer illusie dan wat anders. Ook tegen mij waren er dreigementen om mij te stenigen. Is niet gebeurd en gaat ook niet gebeuren maar toch.

Op de kleuterschool met de directrice gesproken over de trainingen die er nodig zijn op de lagere school en hoe we dat gaan organiseren. Daarnaast over haar persoonlijke situatie gesproken die je ook meerdere malen doet slikken. Hoeveel Afrikaanse vrouwen staan er niet alleen voor.. ook al zijn ze getrouwd? Ook gesproken over een van haar docentes die door haar ex-man wordt geslagen. Jemig heftig! MEN PEOPLE! Toen was het alweer half vijf dus tijd om naar huis te gaan.

Alleen ging ik niet naar huis, ik ging naar Kigali. De dag er voor was gebleken dat ik zondag moet werken (het is de dag van de patroon heilige van de katholieke kerk in het kamp.. daar moet JRS vertegenwoordigd worden en Don zou het weekend naar Kigali gaan en Carme zit in Goma.. tja dan ga ik er maar heen) dus vond ik dat ik wel een leuke dansavond kon gebruiken.. en laat nou donderdag de enige avond zijn dat je kunt salsa dansen in Kigali. Het kamp uitkomend zag ik dat de school van Kageyo net leegliep. Ik baalde want ik zou in Kageyo op de bus wachten.. zucht 1000 kindjes die naar je staren is nooit een pretje. Ik verstopte me om het hoekje, maar kinderen hebben hier een neus voor muzungu's dus al snel had ik zo'n 50 kinderen om mij heen. Ik was moe en nog niet helemaal bekomen van de stompen dus had geen zin kindjes te vermaken. Daarnaast heb ik uit ervaring geleerd dat als ik een gekke bek trek of een liedje zing in zo'n situatie ik al gauw 500 kinderen om mij heen heb. Maar ja zelfs als ik niets doe ben ik interessant. Een vrouw die naast mij zat had er genoeg van en begon kinderen met een stok te verjagen. Toch een stukje bescherm de muzungu! Vreselijk zo’n stok maar ik ben er zo langzamerhand aan gewend.
Kageyo ligt aan de hoofdweg.. toen een kindje wegstoof naar de overkant van de weg werd zij getroffen door een fietser. Nog nooit eerder heb ik een ongeluk daadwerkelijk zien gebeuren, hoe ze omhoog vloog en even op de grond stuiterde. De fietser ging zo mogelijk nog harder fietsen en keek niet eens om. Mijn eerste reactie was verontwaardiging. En ik riep spontaan een van m'n kinyarwanda kreten uit. Maar tegelijk voelde ik de woede die onder de omstanders omhoog kwam... Al snel gingen de fiets-taxi's die in het centrum stonden de fietser achteraan. Kindjes en volwassenen renden er achter aan. Een grote chaos en verwarring. Het kindje werd inmiddels door de vrouw (nu zonder stok) van de straat geplukt en het bloeden van het hoofd werd gestelpt. Iedereen ging zo dicht mogelijk bij staan om te kunnen zien wat er gebeurd. Hoezo geef haar een beetje ruimte om te ademenen?
Een derde was de dader achterna gegaan, een derde was het kindje aan het bekijken en een derde volgde de achtervolging van de dader vanaf de hoofdweg. Ik drukte me ondertussen zo dicht mogelijk tegen de muur aan om maar niet op te vallen. Weer een geval van massa gevoel die je voelt in de mensen om je heen. De dader werd ingehaald en na een aantal fikse klappen is hij terug gesleurd naar Kageyo. Onder luid gejuig werden degene die hem gepakt hadden binnen gehaald.

Ik was al lang blij dat hij nog goed kon lopen en er niet te erg in elkaar geslagen uit zag. Je hoort iedereen roddelen en bijpraten maar zelf begrijp je er niets van. Je vraagt je af of het nou terecht was dat de jongen hard door fietste (tegen ons wordt ook altijd gezegd, als je iemand aanrijd.. rijdt dan door naar de politie en kom samen met hen terug.. als je stopt is de menigte boos over het gebeurde en wordt je gelyncht, op de politie wordt niet gewacht) of werd de massa kwaad omdat hij het deed? Zo vervelend dat je niet exact weet wat er gebeurd en dat je weer het gevoel hebt dat het ieder moment om kan slaan in nog iets anders.

Op dat moment kwamen gelukkig de mensen van ARC aangelopen. Zij komen elke dag uit Kigali en gaan dan weer terug.. pff. Ik voelde me een stuk sterker nu ik mensen om me heen had die ik kon verstaan, die ik kende en die ik vertrouwde. Zij zijn ook even op onderzoek uit gegaan voor mij... gelukkig. Het bleek dat het kindje (achter op de fiets) naar het ziekenhuis is gebracht. De dader is naar de gevangenis gebracht. Langzamerhand daalde de massa-woede en kon ik ook weer makkelijker ademhalen.

Ik was blij toen de bus er aankwam. Alhoewel teleurgesteld dat het de jonge chauffeur is die veel te hard rijdt terwijl hij telefoneert.. ik heb me nu plechtig voorgenomen om nooit meer de bus van 5 uur te nemen.. dan maar liever in het donker rijden met de kwart voor zes bus, maar in iedergeval een chauffeur hebben die ik vertrouw. Een van de mannen van ARC zat naast me en had hele verhalen. Hij was vroeger fysiotherapeut bij het Rwandese voetbal team.

Na 1,5 uur in de bus in Kigali aangekomen. Achter op de Moto gesprongen en naar het MTN centre gegaan. Daar met Kersti in een Muzungu cafe koffie gedronken en even bijgekomen. Was misselijk van tocht en de heftige dag. Uiteraard mijn verhaal aan Kersti verteld maar haar verhaal was heftiger. Ze werkt voor een christelijke school die wil dat volgend school jaar alle docenten een document tekenen waarin onder andere staat dat je geen seks voor het huwelijk mag hebben... hoe bedoel 'NONE OF YOUR BUSINESS'. Zucht. Waarom zou je iemand ook beoordelen op zijn les geef kwaliteiten wanneer iemand leraar is.
Toen uit eten gegaan met Kersti en Michelle bij de ethiopier, een van m’n favoriete restauranten in Kigali. Gesprek gehad over de MSF medewerkers in Sudan die zijn gekidnapt.. heftig. Pfff Rwanda is een redelijk veilig land waar de kans dat dit gebeurt uiterst klein is.. misschien wel kleiner dan in NL.. maar hoe zit dat in het volgende land waar ik heen wil gaan? Ik heb geen idee waar ik heen wil gaan maar tot nog toe zijn er niet echt landen waar ik per definitie niet heen wil.. hoewel ik steeds meer horor verhalen over Haiti en over Goma hoor.. dus daar misschien toch maar niet. Tegelijkertijd als zuster Irene in Goma is, wil ik haar daar wel op gaan zoeken.. vakantie in een land in oorlog, hoe slim is dat? Misschien toch maar naar m’n vrienden luisteren en eind van dit jaar gewoon naar NL gaan..

De eigenaar kwam nog aanzetten met sambuca’s voor ons, waar het personeel sinds ze mij kennen nu trouw 2 koffiebonen in doet. Vervolgens op naar salsa aan de andere kant van de stad! Heerlijk gedanst en gekletst. Alhoewel minder dan gebruikelijk gedanst aangezien Michelle geen salsa kan dansen en ik het veel te gezellig vond met haar bij te kletsen (zij woont in de VS). Een volgende keer ga ik weer in m’n eentje zodat ik de hele avond op de dans vloer sta. Ik ken nu gelukkig wat mensen zodat ik altijd weet dat ik niet echt in m’n eentje ben. M’n nieuw jaars voornemen (mede op aan raadde van m’n coach) was dat ik minimaal een keer per maand naar salsa wil gaan… ik ben sinds januari al 4 keer geweest.. dus ik geloof dat ik een iets hoger gemiddelde heb . Word er erg blij van. Rond 12 uur lag ik in m'n bedje en om zes uur ging m'n wekker weer zodat ik om zeven uur in de bus kon zitten.

Bij de Atraco werd ik vanmorgen, zoals gebruikelijk, vol enthousiasme begroet. Iedereen kent m'n kinyarwanda naam daar en iedereen wil van alles tegen me roepen.. in het Kinyarwanda. Het meeste begrijp ik,. Aangezien het altijd het zelfde is (hoe ist het met je? Lang niet gezien! Goede reis. Waar was je? Wanneer kom je weer terug? Etc. etc.) Fijn om elke keer weer zo warm te worden verwelkomt. Ook al is het maar voor de 5 minuten dat ik daar sta.

De bus was nagenoeg leeg, iets dat nooit voorkomt. Voor mij fijn want ik kon gezellig met de chauffeur kletsen. Heb wel vaker bij hem in de bus gezeten en met hem gekletst, hij spreekt zeer goed Frans. Hij helemaal blij dat ik zei voortaan alleen nog maar met hem in de bus te willen zitten omdat ik zijn rijstijl vertrouw. Gelijk even gevraagd welke tijden hij nog meer rijdt.. Kan ik daar rekening mee houden. Hij vertelde dat hij dinsdag echter niet zou rijden omdat hij naar het ziekenhuis moest, hij voelt zich niet goed. Aangezien hier privacy heel anders wordt ingevuld (of niet eigenlijk) was ik zo brutaal om te vragen goh, wat scheelt er aan? Hij draaide er heel kort om heen maar vertelde al heel snel dat hij HIV besmet is.. Net als zijn jongste dochter van 8. Jemig. Naar z’n vrouw had ik niet gevraagd maar die zal het ook wel hebben. Heel gesprek gehad over medicatie en etensvoorschriften. En hoe open hij er over is en hij hoopt daarmee anderen te waarschuwen.

Op kantoor was alleen de office-manager.. had ik daar nou de vroege bus voor genomen? Een evaluatie gesprek gehad met nieuwe office-manager. Toen vergadering gehad met de staf (waar ik heel fijn de vertaal functie weer op mij nam. ). Vanmiddag dan eindelijk toch het examen computerkunde afgenomen... en aangezien ik vooral hier moet zijn voor als iets niet duidelijk is en om te kijken dat ze niet spieken ben ik zelf ook maar achter een computer gedoken. En heb ik nu dit verhaal op geschreven.... weer een heel verhaal geworden maar hoop dat het ook weer wat duidelijk is geworden hoe mijn leven hier er uit ziet. Ik ga nu de jongens zeggen dat ze echt moeten ophouden... dat we wat ze tot nog toe geschreven hebben gaan beoordelen.

En dan nog even naar het bureau. Vanavond niet naar kigali want ik heb donderdag al m'n avond uit gehad. Lekker vroeg naar bed met een boek en heeeeel lang slapen. Heb het huis voor mijzelf dus morgen lekker rustig aan doen, muziek luisteren en m'n kamer beetje opruimen.. wordt tijd. Vraag me af of je met Nido pannenkoeken kunt bakken.. vast wel toch?