Irene in Congo

Sinds september 2009 woon en werk ik in Lubumbashi, DRC. Ik werk met de terugkerende vluchtelingen (gevlucht naar Zambia en Tanzania) en probeer er voor te zorgen dat zij kunnen reintegreren in de Congolese samenleving in het algemeen en in het noord-oosten van Katanga in het bijzonder. Hieronder kun je lezen wat ik meemaak.

donderdag 8 mei 2008

Ruhengeri


Helaas, ik heb het niet gered om op tijd in Byumba te zijn voor de festiviteiten rond dag van de arbeid.. maar de president ook niet. Die bleek opeens in de Verenigde Staten te zitten. Het blijft fascinerend hoe dat soort geruchten zich verspreiden en niemand wist dat hij überhaupt niet in het land was of zou het echt een beslissing van de laatste minuut zijn geweest om naar de VS te vertrekken?

Koninginnedag was zoals een feest op de ambassade hoort te zijn: extreme overvloed. Me helemaal te buiten gegaan aan kaassoufflés, kaas, pannenkoeken met Nederlandse stroop, soesjes, bier, wijn (!) en zelfs een bitterbal. Hoewel de kaas hier best redelijk is gaat er toch niets boven Nederlandse kaas en soesjes en andere lekkere zoetigheid is hier schaars. Uiteraard ging ik er niet heen om het eten, maar het was wel erg fijn.
Sinds Laura een paar weken geleden vertrokken is mis ik het enorm om met iemand in het Nederlands over dingen te kunnen praten. Iemand die Rwanda kent. Dat gemis werd tijdens Koninginnedag tijdelijk opgeheven, zo fijn om overal om je heen Nederlands te horen! Daarnaast super leuk want Ton en Clarinda zijn aangekomen. Met hen heb is samen een voorbereidende cursus gevolgd in Nederland. En toevallig herkende ik ook nog een jongen die ook bij een lezing over de blauw helmen in Congo was geweest in Utrecht. Kortom heerlijk gekletst, gedanst (goede band, goede muziek, EINDELIJK!, pff wat mis ik muziek en echt goed dansen hier!). En ook nog een beetje genetwerkt. De verantwoordelijke voor ontwikkelingssamenwerking en plaatsvervangend ambassadeur wil erg graag in Byumba langs komen. Leuk dat de ambassade interesse heeft in JRS en ons werk.

De volgende dag met een lichte kater in de bus gestapt om in Byumba 26 vluchteling docenten en 1 docent uit byumba op te halen. De hele bus was opgetogen en vol enthousiasme. Erger dan een bus kindjes: jongens ga nou zitten, Theophile ben je er? Waar is hij nou weer heen, nee je mag nu niet meer nog even snel je sim-kaart op halen we gaan weg, met hoeveel zijn we nou? Nee kindjes niet constant de bus binnenlopen, nee en al helemaal niet op de bus klimmen. Ok we zingen één liedje, gaan jullie dan weg want moet m’n aandacht bij de docenten houden en kijken of ze allemaal docenten in de bus zitten. ZUCHT. Vervolgens ook nog een aantal gekken uit het ziekenhuis die de bus in stapten. Erg oneerbiedig om ze zo te noemen maar ze zeggen het zelf. De ene zegt te pas en te onpas, je suis malade de la tete en de andere noemt zichzelf gewoon fou.

Maar goed eenmaal echt vertrokken begint het avontuur pas echt.. mijn hemel wat kunnen mensen hier hard en vals zingen (au m’n lichtelijk brakke hoofd!). Een iemand moest perse naast me zitten en heeft me onderweg elke heuvel bij naam genoemd. Ontzettend lief, maar echt niet iets wat ik kan onthouden helaas.

Vlak buiten Byumba is er een paar maanden geleden een ongeluk gebeurd twee vrachtwagens tegen elkaar gebotst, alle inzittende overleden. Al drie maanden liggen de kadavers van het ongeluk langs de weg, aan beide kanten een stuk. Speciaal voor Kagame is het stuk van de ene kant van de weg naar de andere kant overgeheveld. Ziet er een stuk netter uit. Ik weet niet of men het laat liggen uit waarschuwing, dat niemand weet wie er verantwoordelijk voor is of dat het luiheid is maar elke keer dat ik er langs rijdt word ik wel herinnerd aan de vele bochten in de weg tussen Kigali en Byumba en de onveilige inhaal manoeuvres die iedereen hier maakt.

Iedereen in de bus keek vol verwondering naar de wrakken en vroeg zich af wat er gebeurd was.. dan besef je weer wat een geluk ik heb dat ik bijna elke week Byumba uit ga. Hoeveel extra informatie ik heb omdat ik niet alleen maar in het kamp zit, zonder televisie en meesten zonder radio.

In Ruhengeri aangekomen was de pret al helemaal niet meer te drukken. Iedereen had z’n eigen kamer, WAUW. En er waren douches, die ook nog eens warm water hadden. Wat een pret. Zo’n tegenstelling met hun dagelijkse leven. Daarnaast kregen ze tijdens de maaltijden rijst te eten. Een ongelofelijke luxe want dat krijgen ze niet vaak uitgedeeld van WFP. Daarnaast was er ook nog eens onbeperkt suiker bij de thee… ongelofelijk hoeveel pakken er door heen zijn gegaan. Iedereen keek mij verwonderd aan dat ik geen suiker in mijn koffie deed en dat ik zo “weinig” eten op mijn bord schepte. Serieus elke theepauze en maaltijd is er wel een opmerking over gemaakt.

De docenten waren daar om een training te volgen over omgaan met stress, ruzies tussen kinderen op te lossen en open staan voor anderen. Helaas voor mij was de training geheel in het Kinyarwanda dus kon ik het niet echt volgen.

Vluchtelingen hebben geen identiteitspapieren en daarom geen toestemming om het district uit te gaan. Dus voordat we een bus vol vluchtelingen de districtsgrens over nemen moeten we (ik dus) een veelheid aan brieven en handtekeningen verzamelen van allerlei instanties. Uiteindelijk zelf de officiële brief in het Kinyarwanda geschreven (nou ja overgetypd… dat Kinyarwanda blijft onbegrijpbaar!) en lief naar de burgemeesters secretaresse gelachen. Maar zelfs met toestemming moest er wel iemand mee die controleerde of de vluchtelingen daadwerkelijk er waren en vooral terugkwamen en er moest iemand zijn voor als er problemen zouden zijn. Ik dus. Zucht.

De omgeving was absoluut prachtig! Veel mooier dan andere plekken die ik tot nog toe in de omgeving heb gezien (nou ben ik ook niet veel verder geweest dan Butare, Kibuye en vooral vaak weekenden in Kigali te vinden!). Verder heerlijke zonnige dagen gehad dus zelfs een beetje bruin geworden terwijl ik de ontelbare inschrijving voor het nieuwe project aan het doornemen was.. pff uit 200 inschrijvingen 25 jongens kiezen die aan de opleiding mogen mee doen is niet erg makkelijk.

Al met al een ontzettend onvergetelijke ervaring om met hen op stap te zijn. Je realiseert je absoluut waarom ik dit werk ben ga doen. Daarnaast ook goed om eindelijk wat meer docenten bij naam te kennen. Qua werk zit ik in een super drukker periode. Ontzettend fijn, want had in het begin moeite m’n weg te vinden. Sommige beslissingen blijven lastig (moet ik nou tafels van dit hout of van dat hout bestellen, de opdracht toch maar aan de vluchtelingen geven of toch maar aan de snellere, betere kwaliteit buitenstaanders?) maar ik heb er wel weer plezier in!

X
Irene




Uitzicht vlakbij Ruhengeri





Emmanuel ga nou in de bus... we moeten weg!





Uitzicht in Ruhengeri



Zons ondergang bij Kersti's huis


En vijf minuten later!




27 docenten en twee zusters in een bus...