Irene in Congo

Sinds september 2009 woon en werk ik in Lubumbashi, DRC. Ik werk met de terugkerende vluchtelingen (gevlucht naar Zambia en Tanzania) en probeer er voor te zorgen dat zij kunnen reintegreren in de Congolese samenleving in het algemeen en in het noord-oosten van Katanga in het bijzonder. Hieronder kun je lezen wat ik meemaak.

zondag 20 januari 2008

Daar zijn dan de eerste foto's!

Hier dan eindelijk een paar foto's! Het duurt uuuuuuren om ze te uploaden met deze langzame internet verbinding (ik klaag niet, ben al lang heeel gelukkig dat we hier uberhaupt internet hebben) dus het zijn maar een paar foto's geworden.
Vluchtelingenkamp vanuit zijkant tuin gezien (wel in gezoom-ed).

Uizicht vanuit de achtertuin!!!

Ik in de achtertuin


Gaspard, de bewaker overdag.




Vianney, de boekhouder van JRS Byumba





Soeur Irene en Apolline (boekhouder JRS Kibuye)




donderdag 17 januari 2008

Mwaramutze (ofterwijl goedemorgen)

Langzaam maar zeker begin ik een paar Kinyarwanda woorden op te pikken… maar ik moet zeggen het valt niet mee! Ik kan nu tot tien tellen maar uiteindelijk heb je daar weer niet zoveel aan want als ik nu wil zeggen twee bananen of twee mensen dan moet ik weer andere woorden voor 2 gebruiken, niet datgene wat ik geleerd heb! Verder kan ik mij zelf nu voorstellen waar mensen gelijk heel vrolijk van worden (of lachen ze me nou uit?)
Gelukkig gaat mijn Frans wel goed vooruit.. en ik heb gelukkig nooit een grote woordenschat nodig om veel te kunnen praten.

In deze blog zal ik me vooral op mijn werk richten. Het dagelijkse leven verder (voor zover het normaal is na 2 weken… zal ik een volgende keer beschrijven).

Vorig weekend was ik zoals gezegd in Kigali waar we het hele weekend hebben vergaderd met zuster Irene de landencoördinator en tegelijkertijd de directrice van het vluchtelingenkamp Kibuye. Dat kamp ligt ongeveer 4 uur bij ons vandaan en is qua populatie en JRS activiteiten ongeveer hetzelfde. Zuster Irene is vijf maanden lang directrice voor beide kampen geweest aangezien de vorige directeur in Byumba vrij plotseling is vertrokken. Zij is dus heel gelukkig dat Don in november is gekomen. En helemaal nu sinds 2 weken ik er ben en Christina is gekomen in Kibuye. Scheelt haar een hele hoop werk en stress.

Het weekend hebben we driehonderd talen door elkaar gesproken..Bijna iedereen spreekt verschillende talen goed maar er was geen taal die we allemaal goed spreken.. Uiteindelijk tijdens vergaderingen toch voor Engels gekozen omdat de taal was waar iedereen in ieder geval een basis kennis van heeft. Kortom tijdens het eten allerlei talen door elkaar heen gesproken en ik helemaal gelukkig dat ik mijn Portugees kan bij houden met zuster Irene en gedurende de 6 maanden dat Cristina er is ik ook nog Spaans kan praten!

Al vanaf het eerste moment dat ik zuster Irene ontmoette ben ik fan van haar geworden! Het is een enorm enthousiaste energieke vrouw met enorm veel ideeën, plannen en idealen maar tegelijkertijd een hoog realiteitsgehalte en doorzettingsvermogen. Bij haar krijg je het gevoel dat ze het liefst elke seconde in het kamp doorbrengt om samen met de vluchtelingen aan de slag te gaan. Voeten in de klei. Naar vergaderingen en op kantoor zitten doet ze omdat ze weet dat het nodig is om het leven van de mensen in het kamp te verbeteren, maar eigenlijk..
Nou ja dat is in ieder geval de indruk die ik van haar kreeg! En ze weet haar enthousiasme en gedrevenheid heel goed over te brengen. Ik kwam vol energie uit de vergadering (ondanks slaapgebrek.. wie vergadert er nou zondagochtend om 8 uur?)

De eerste week zat ik mij een beetje te vervelen, en ook al zei ik tegen mijzelf dat dat normaal is in het begin (en dat is het ook en ik moet er van genieten ik weet het, het wordt vanzelf te druk, enz. enz. )… maar toch het lukte me niet helemaal om dat te accepteren. IK WILDE AAN DE SLAG, daarom ben ik hier nou eenmaal. Het vervelen komt natuurlijk door veel dingen, het kamp niet in mogen, niet geheel duidelijk hebben wat ik nou zou gaan doen, je inlezen als er weinig op papier staat gaat ook nog al lastig, ik ken nog weinig mensen en het was duidelijk het jaarverslag-stress-moment (dacht ik het bij Cordaid ontsnapt te zijn..) zodat ik ook niet uitgebreid met mensen kon gaan praten om informatie te krijgen.
Helaas mag ik nog steeds het kamp niet in… ik moet weer nieuwe papieren produceren en een 2 jaar visum hebben terwijl dat in het verleden nooit nodig was… De documenten die ik heb zijn ook niet goed want JRS heeft een brief geschreven waarin ze informeren dat ik kom werken terwijl ze dat woord niet moeten gebruiken, want het is toestemming vragen om te werken, niet informeren.. ik ben benieuwd hoe lang dat nog blijft voorduren. Het is wel een beetje een domper op m’n enthousiasme na het weekend.

Maar terug naar mijn enthousiasme.. want die is er absoluut nog steeds! Daar zijn meer dompers voor nodig om dat te doen tanen.. Ook al zal het feit dat ik het kamp niet in mag en niet naar de coördinatievergadering over het kamp mag mijn werk bemoeilijken nu ik weet wat ik ga doen kan ik wel aan de slag.

Ten eerste ga ik mij bezighouden met een nieuw op te zetten project, te weten het Centre de Promocion et protection de la jeunesse. Dit centrum gaat zich op jongeren (met name meisjes) richten die om verschillende redenen voortijdig met school gestopt zijn en van wie het niet meer te verwachten is dat ze terug in het reguliere onderwijssysteem zullen vloeien. Zowel jongens en meisjes krijgen les in Frans, Engels en wiskunde. De jongens krijgen opleiding tot electricien. De meisjes krijgen daarnaast een soort algemene weerbaarheidtraining. Ze leren welke veiligheidssystemen er in het kamp zijn (waar kunnen ze seksueel geweld melden), krijgen ook les in kinderopvoeding en dergelijke en de bedoeling is dat zij leren hun mening te formuleren. Dit is iets wat vrouwen over het algemeen niet veel doen omdat kennelijk veel mensen geloven dat vrouwen minder intelligent zijn. En als slagroom op de taart krijgen ze computerles. Dit is bewust na de 5 maanden training gepland zodat ze dan meer motivatie hebben om die 5 maanden vol te houden. Computeren wil iedereen kunnen en is ook een van de focuspunten van de president van Rwanda.
De fondsen van dit project zijn binnen, het project voorstel is geschreven en daar houdt het verder mee op. Ik ga dit dus helemaal opzetten! En daarnaast zal ik zelf ook een deel van de training aan de meiden gaan geven. Al was het maar vragen stellen over wat ze nou van verschillende dingen vinden en hen de kans geven vragen aan die rare mzungu te stellen.
Dit is een totaal nieuwe taak in m’n functie omschrijving maar ik heb er echt enorm veel zin in! Het is een enorme uitdaging en ik weet zeker dat ik er veel van kan leren en veel plezier in kan hebben.

Ten tweede ga ik de training van alle docenten in het kamp coördineren (kleuterschool, lagere school, eerste drie klassen van middelbare school en dit nieuwe centre, vakopleidingen zijn helaas 1,5 jaar geleden wegens gebrek aan fondsen gestopt). De docenten zijn over het algemeen vluchtelingen die de middelbare school al dan niet hebben afgerond, maar niet zijn opgeleid tot onderwijzer. Tot nog toe is er weinig tijd en energie in hun didactische vaardigheden gestoken maar dat gaat nu veranderen. Ook hier zijn donoren voor gevonden om voor 1,5 jaar een trainingsprogramma op te zetten. In eerste instantie zal het met name om het plannen en coördineren zijn maar ik hoop dat ik op den duur zelf ook trainingen ga geven aan de docenten, of in ieder geval bij de trainingen aanwijzig zal zijn. In Gihembe (het vluchtelingenkamp, oh nu ik dit schrijf bedenk ik dat ik even iets moet uitleggen want waarschijnlijk gebruik ik het op de duur vaker door elkaar… Byumba het stadje waar JRS kantoor ligt en ik woon, Gihembe het kamp vlak naast de stad maar mensen zeggen ook Byumba om het kamp aan te duiden. In het westen ligt het stadje Kibuye (ook JRS kantoor en woonplaats JRS team) met het vluchtelingenkamp Kiziba.. ook dit wordt door elkaar gebruikt en aangezien ik daar ook ga werken handig om vast te weten!) . Goed in Gihembe dus is er een specifiek probleem dat veel docenten een corrigerende tik of erger uitdelen. Focus zal in het begin dus liggen op educatievere vormen van straf.

Derde taak is het opzetten van personeelbestanden voor Kibuye en Byumba. Dit zal ook met name een coördinerende taak zijn gelukkig maar ook wel controle of alle benodigdheden nou in het dossier zitten of niet. Niet m’n meest favoriete taak van de functieomschrijving maar iets wat hopelijk ook niet te veel tijd zal vragen en een excuus om af en toe naar Kibuye te gaan om te kijken of alles op orde is!

Dan is er nog de taak algemeen helpen als dat nodig is. We zijn een klein team en het wordt verwacht dat iedereen inspringt als dat nodig is.

Tot slot hebben we in overleg zondag nog toegevoegd capaciteitsopbouw van beide teams. Ik gaf aan de komende 2 jaar zeker mijn trainingscapaciteiten te willen verbeteren en dat zal ik hiermee zeker kunnen doen. Dit zat ook in de oorspronkelijke functie omschrijving waarop ik gesolliciteerd heb. Ik zal hier zelf een plannetje voor moeten opstellen en dat dan presenteren aan zuster Irene. Aangezien taak 1 en 2 zo snel mogelijk van start moeten gaan (wegens vertrek vorige directeur achter op schema geraakt) zal ik me in het begin vooral daarop richten. Als die beide programma’s een beetje lopen zal ik meer tijd gaan besteden aan het geven van trainingen en het opzetten van de personeelsbestanden.

Verder veel zin om de 26ste naar Bujumbura te gaan waar ik nog meer achtergrond info zal krijgen over JRS. En dat een hele week! Ben benieuwd wat er allemaal besproken zal worden.

En een verdere reden van m’n enthousiasme en hernieuwde energie? Niet helemaal werk gerelateerd zoals beloofd voor deze blog maar het vermelden waard.. ik heb dat weekend vol vergaderingen in Kigali ook de kans gehad om Josefien te zien (een vriendin van ICA) die zaterdag in Rwanda was aangekomen. Erg bizar om nadat je 1 week in het land bent al een bekende te kunnen begroeten. En verder heb ik het nachtleven van Kigali verkend… altijd goed! Alhoewel waar we heen waren absoluut niet mijn plek was (wat een bagger muziek) leuk om te zien hoe het daar is. En zelfs op stomme muziek dansen is beter dan niet dansen. En wat heerlijk om geen opdringerig mannetjes te hebben! Wel met een aantal mensen gepraat maar niemand die achter je aan bleef lopen. Sommigen kwamen bij me in de buurt dansen maar als ik dan niet een stap naar hun toe zetten gingen ze vanzelf weer weg.

Oh en grappig om te vertellen, gisteren ben ik uit eten geweest met de bisschop en de priester verantwoordelijk voor de kerk in het kamp. Het was erg gezellig en goed om ook een keer Byumba ‘by night’ te zien.

Photo’s are still to come! I promise.

Oh en voor iedereen die vraagt naar het weer.. vandaag schijnt gelukkig de zon weer... maar heb het eergisteren echt echt koud gehad, ondanks m'n trui en dikke broek! Mooie dagen en regenachtige (en dan gelijk koude) dagen wisselen elkaar af. Eerste weekend dat ik hier was heeft het zelfs gehageld! Wie verwacht dat nou in Afrika?

dinsdag 8 januari 2008

ontmoetingen

Inmiddels ben ik al weer zes dagen in Rwanda, tijd voor een nieuwe blogentry!

Op het moment heb ik nog niet erg veel om handen. Gelukkig wel net m'n functie omschrijving gekregen... toch weer wat anders dan hiervoor. Daarover een andere keer meer. De directrice van het project (en mijn huisgenoot) is erg op de regels, en officieel heb ik toestemming van de VN nodig om het kamp in te mogen. Er zijn vandaag een aantal vergaderingen in het kamp maar zolang ik geen officiële toestemming heb neem ik er nog niet aan deel. Vanmiddag kan ik gelukkig wel mee naar een andere vergadering. Vrijdag en maandag vergaderingen gehad met de verantwoordelijken van de verschillende sectoren waarmee JRS in het kamp werkt. Dit zijn de sectoren sociale activiteiten en logistiek, kleuterschool, lagere school, middelbare school, wezen ouderen en gehandicapten, sport en ontspanning, meisjes (met name bij problemen op het gebied van onderwijs) en pastoraal werk. Volgens mij ben ik er dan. Wel heftig om de verhalen tijdens een vergadering te horen. Een familie van 9 die wegens allerlei redenen (onterecht?) niet geregistreerd staat als vluchteling dus geen eten krijgt en dus ook niets te eten heeft, want grond om zelf wat te verbouwen is er niet.
Een jongen die een beurs heeft om naar de middelbare school te gaan buiten het kamp in een plaats hier een eind vandaan. Hij is bang om terug naar school te gaan dat er om bekend stond dat de leiding en studenten genocidaire ideeën hebben. Er is zelfs een lijk gevonden op het schoolterrein. De overheid heeft daarop de complete leiding van de school ontslagen en vervangen maar toch voelt de jongen zich nog steeds niet veilig. De lokale overheid bepaalt waar mensen naar school moeten gaan. Zij hebben gezegd dat de jongen niet overgeplaatst kan worden. Een situatie waar JRS dus weinig kan doen.. Maar de jongen keek zo treurig uit z’n ogen. Tegelijkertijd bestaat er de kans dat dit niet de eigenlijke reden is dat hij niet terug wil naar die school. Hij klaagt namelijk ook over de malaria… en hier in Byumba zijn er überhaupt geen muggen.
Er zullen vast en zeker nog veel van deze verhalen volgen maar wennen zal het nooit (en gelukkig niet!)

Maar ik zal nog maar niet over m’n werk en het kamp schrijven aangezien ik er nog bijna niet geweest ben. Als ik er wat langer ben zal ik beschrijven hoe het kamp er uitziet en functioneert en vertellen wat ik daarbinnen dan weer doe. Een detail nog… op kantoor zijn er twee computers: één voor de secretaresse en één voor de boekhouder. Don (directrice) en ik zijn allebei computerloos. Wordt een aparte werkervaring geloof ik!

Wat heb ik de afgelopen paar dagen gedaan? Ik ben een paar keer naar Kigali omdat ik er op de dag van vertrek achterkwam dat m’n rijbewijs tot en met vandaag geldig is…. OEPS. Het duurde even voordat ik de ambassade open trof, maar gisteren is het gelukt! Helaas blijkt de ambassade helemaal niet over rijbewijzen te gaan. ZUCHT. Ik moet online een formulier aanvragen wat dan naar een Nederlands postadres wordt gestuurd. Dat moet dan weer worden doorgestuurd naar mij. Als dat dan eindelijk hier is moet ik het opsturen met allerlei bewijzen (waaronder één van de ambassade… toch goed dat ik er geweest ben) en dan wordt m’n rijbewijs naar Nederland opgestuurd. Kortom als ik er al een krijg dan duurt het nog wel een hele poos. Dubbel zucht.

In Kigali en Byumba al een aantal keer rond gewandeld om te voelen hoe het is om in Rwanda te zijn. Tijdens de wandelingen en vergaderingen is één ding alvast duidelijk. Ik zal hier niet drukker en luidruchtiger worden. Mensen zijn zeer bedaard en praten zacht. Het is opvallend hoe weinig mensen je aanspreken op straat. Iedereen kijkt wel verschrikt op als ik langskok en staart me aan. Ze stoten elkaar aan en zeggen moet je zien daar die Mzungu. Zelfs de allerkleinste kindjes die amper kunnen spreken kennen het woord Mzungu al. Maar weinig mensen komen op mij af om met me te praten.. iets wat in Kaap Verdie wel veelvuldig gebeurde. Heerlijk om zonder al te veel gestoord te worden over straat te kunnen lopen. Onderling hebben ze het wel over me.

Tijdens een wandeling met Willy (verantwoordelijk voor sport en ontspanning) vertaalde hij op mijn verzoek af en toe wat mensen zeiden als ze ons voorbij zagen komen en dat ging met name over mijn “maten” ook wel m’n dikke kont te nomen. Al op de eerste dag zei de chauffeur dat ik vooral niet te veel moest wandelen want dan zou ik afvallen... dat kon niet de bedoeling zijn. Na de eerste vergadering vrijdagochtend vroeg iemand me of ik het fijn vond om dik te zijn. Dat ze het maar raar vond dat Europeanen altijd willen afvallen terwijl het toch echter mooier is om vlees op je botten te hebben.. Ach ja gaat het niet over de lengte (hier nog niet gehad) dan gaat het wel over de breedte.

Toen ik in Kigali op een steen aan het uitrusten was van de klim kwam een jongetje van een jaar of 9 naar beneden gelopen. Hij was heel vrolijk “come on barbie let’s go party” aan het zingen. Toen hij mij zag hield hij verschrikt zijn mond, bleef staan en staarde me aan. Toen ik vervolgens begon met “life is plastic, it’s fantastic etc.” begon hij al glimlachend mee te zingen en liep verder door.

Zondag begin van de avond een wandeling door de stad gemaakt. Een paar mensen die het aandurfde om bonjour te zeggen en jongen die me op het einde echt even aansprak.
Hij: Bonsoir
Ik: Bonsoir, ça va
Hij: Oui ça va bien (maar dan op een manier waaruit bleek dat hij echt Frans kan, alle kindjes in het kamp gooien oui ça va er zo snel uit dat wel blijkt dat het er in gestampt is. Als je goodmorning tegen ze zegt antwoorden ze met goodmorning, teacher!)
Hij: Je m’appelle Irene
Ik: wat?
Hij: J E M ‘ A P P E L L E I R E N E

Oh, ik ook! Haha, nooit geweten dat het ook een jongensnaam kon zijn! Het wordt waarschijnlijk iets anders geschreven, maar het klonk toch verdacht veel als mijn naam. En toen bleek hij ook nog eens 3 huizen verder te wonen. Geen idee of ik hem herken als ik hem zie… hij mij ongetwijfeld wel.

Dat is al m’n tweede naamgenoot, want de landenverantwoordelijke heet ook Irene. Haar en haar nieuwe assistent directrice zal ik van het weekend ontmoeten. Zij werken in een kamp in het westen van Rwanda waar zij dezelfde soort activiteiten doen. Erg leuk dus om te horen hoe zij dingen doen en weer nieuwe inzichten op te doen. En wellicht kan ik dan een dansje plegen in de hoofdstad, ben benieuwd! Eind van de maand ga ik naar Bujumbura (hoofdstad Burundi) om een oriëntatie training te krijgen van het hoofdkantoor.

Geloof het of niet… ik heb m’n fototoestel nog niet eens uit m’n tas gehaald! Ik kan het zelf niet geloven. Maar ik beloof dat ik binnenkort foto’s zal maken en op de website zetten.

Oh nog een ding, super leuk al die reacties op m’n blog. Ga vooral zo door! Mocht je op blogspot willen reageren… je hoeft geen account aan te maken. Onderaan het reactie formulier heb je verschillende opties: kies voor die met nickname of anoniem. Dan hoef je je niet aan te melden en verdwijnt je reactie niet als je je niet hebt aangemeld.

x

donderdag 3 januari 2008

Veilig aangekomen!

En opeens sta je dan in het midden van Afrika! Hoewel ik er natuurlijk erg naar toe geleefd had, heb ik er de afgelopen paar dagen vooral niet over nagedacht. Alleen maar nadenken over de praktische details en dingen die ik nog wilde doen voor dat ik hier zou vertrekken... dat heeft me geholpen niet overdreven in de stress te raken of door alle afscheid emoties helemaal niets meer te doen. Kortom ik heb (bijna) alles gedaan wat ik wilde doen.

M'n afscheid was erg leuk, een complete delegatie van wel meer dan 10 mensen was gekomen om mij uit te zwaaien! Ontzettend fijn dat iedereen er was!

De vlucht was helemaal ok, gelukkig niets gemerkt van de onrusten in Nairobi. Wel vermoeiend natuurlijk want je slaapt wel wat in het vliegtuig maar de vlucht duurt te kort om een complete nachrust te pakken.

Jemig ben hier pas en dag en al zoveel te vertellen! Over Don die honderd uit kletst, ook al spreekt ze geen woord frans, Saidi de chauffeur die complete verhalen over van alles en nog wat heeft opgehangen op het moment dat de anderen er niet meer waren, en Vianney de accountant die tegelijkertijd het manusje van alles en de regelaar van alles is en eigenlijk alles in de gaten houdt. Heb de hele dag met ze door Kigali gekart wat een aparte belevenis was. Ik moet echt nog even wennen aan een tandje langzamer dingen doen. Alhoewel ik denk dat het meer bij de Amerikaanse Don zit dat bij de anderen...

Over het huis waar ik woon dat kennelijk een schitterend uitzicht heeft, wat ik hopelijk morgen kan zien. De heuvels die er echt zijn, etc. etc. etc.

Maar dat moet voor een andere keer bewaard blijven.. .want ik duik m'n bed in. Helemaal op van alle nieuwe indrukken en dingen.

Binnenkort meer.

x